آموزش مفهوم غرابت (Anomaly) در گرافیک و کاربردهای آن در گرافیک تجاری
◄ نوشته مهدی محجوب
•• غرابت در لغت به معنای دور بودن و عجیب‌بودن است (با قرابت به معنای نزدیکی اشتباه نشود). در تعریف گرافیکیِ آن، به معنای خارج شدن از یک نظم و ساختار، بدون آسیب زدن به کلیّت آن نظام است. عاملی که از نظام خارج شده، بهتر دیده می‌شود، اما بهتر دیده شدن آن همچنان وابسته به نظام و ساختار اصلی است، بنابراین مفهوم غرابت، در درجه اول نیازمند وجود یک ساختار نظام مند و منظم است.
از سوی دیگر، غرابت ارتباط تنگاتنگی با مفهوم شباهت (Similarity) دارد. عنصر خارج شده از نظام، شباهت هایی نیز با کلیت نظام از خود نشان می دهد. نمونه در طبیعت: بطور مثال علت جلب توجه ماه در آسمان،متفاوت بودن آن نسبت به سایرعناصر تقریبا یکسان آسمان شب(ستارگان) است. اگر چندین ماه داشتیم ،میزان جلب توجه قطعا این اندازه نبود.
■ Anomalyدو شکل است:
۱-غرابت ذهنی: دراین نوع که نسبت به نوع دوم کمتر در گرافیک مطرح است، هنرمند به نوعی نظام ذهنی بیننده را به هم می‌زند تا جلب توجه کند. در واقع تغییراتی را در چیزهایی که بیننده تعریف مشخصی از آنها دارد ایجاد می‌نماید. مثلا در کار نقاشان سوررئالیست این اتفاق می‌افتد. برای نمونه سالوادور دالی در تابلوی معروف خود با موضوع زمان همه چیز را کاملا طبیعی کشیده غیر از عنصر ساعت که این مساله کمک به جلب توجه بیننده می‌کند.
۲- غرابت بصری: که بیشتر در گرافیک مورد توجه است، از تغییر در نظم یکی از عوامل از نظر رنگ، جهت، اندازه، بافت، تغییر فرم کلی و…استفاده می‌شود، طبیعتا توجه بصری به همان عنصر متفاوت جلب می‌شود، ولو اینکه برخلاف نوع اول بیننده از سایر عوامل هم تعریف ذهنی نداشته باشد، اما نظم آنها را درک کند.
◄ هدف از ایجاد غرابت بصری:
اهداف گوناگونی منجر به ایجاد غرابت می‌گردد از جمله:
۱- کشاندن چشم بیننده به نقطه‌ای که می‌خواهیم.
۲- خارج شدن از یکنواختی در نظم (monotony)
۳- تبدیل یک نظام به نظام دیگر (مثلا محل تلاقی دو نظام بصری با هم قطعا جلب توجه بیشتری می‌کند)
۴- از بین بردن یک نظام بصری به هر دلیلی.
پایان
