حتما برای شما هم پیش آمده که بخواهید برای شرکت، آموزشگاه، کلینیک یا وب‌سایت خود، یک لوگو طراحی کنید. شاید بعضی افراد، خوبی و بدی لوگو را به سلیقه مردم نسبت بدهند، اما تفاوت طراحی گرافیک، و نقاشی، همینجا مشخص می‌شود. لوگوی خوب، لوگوی خوب است! و با احساس شخصی یک فرد ارتباطی ندارد! چه لوگویی برای کسب و کار شما مفید است و برای طراحی لوگو چه ملاحظاتی را باید در نظر داشت؟ در ادامه اشاراتی گذرا به این سوالات می‌کنم.
■ نوشته: مهدی محجوب، طراح گرافیک
در واقع این کار و زمینه فعالیت شماست که در درجه اول تعیین می کند چه شکل از لوگو برای شما مناسب است. مسایلی نظیر امکانات شرکت شما برای انتخاب نوع چاپ، نوع محصولاتی که لوگو روی آن درج می‌شود، طیف سنی و فرهنگی افرادی که با لوگو در تماسند، عمری که برای لوگو پیش‌بینی می‌کنید و نیز پیش‌بینی نیازها و محصولات آینده صاحب لوگو. یک نشانه آرمانی باید ساده، به‌خاطرماندنی، بدون تاریخ مصرف، چندمنظوره و مناسب حال مشتریان محصول مربوطه باشد.
ترتیب کاری من برای طراحی لوگو، ابتدا بررسی روحیات مشتری با پرسیدن چند سوال، سپس مطالعه روی محصول، مشاهده لوگوی شرکت‌های رقیب و ثبت ضعف‌های آن‌ها، و نهایتا بررسی امکانات فعلی شرکت یا مجموعه صاحب لوگو است.
یک لوگوی خوب از دید من، نباید لوگوی دیگری را تداعی بکند، حتی‌المقدور نشان‌دهنده تنها یک محصول نباشد (چندمنظوره)، چرا که ماهیت مجموعه صاحب لوگو ممکن است تغییر کند، تا جای ممکن در هنگام قرار گرفتن در محیط های گوناگون از کارت ویزیت و اوراق اداری، تا بیلبورد و مالتی مدیا و حتی کارهای حجمی نظیر تندیس، دچار مشکلی نشود.
تکرنگ یا چهاررنگ بودن لوگو، به خودی خود امتیاز یا قانون نیست، اما نشانه ای که برای ایران طراحی می‌شود، به دلایل گوناگون باید امکان اجرا شدن بصورت تکرنگ را هم داشته باشد و هویت آن صرفا وابسته به رنگ‌های بکار رفته نباشد. در واقع بهتر است طراح دو نمونه رنگی و تکرنگ برای لوگو تعریف بنماید. اگر برای بیرون از ایران و کشورهای به لحاظ فنی پیشرفته‌تر کار می کنید، لزومی ندارد در حصار تکرنگ و چهاررنگ محبوس شوید.
همچنین در طراحی لوگو برای مشتری، یا بازار هدف خارج از خاورمیانه، قویا از طراحی لوگوهای اغراق‌آمیز و شلوغ، نظیر آنچه در ایران امتیاز محسوب می شود، خودداری کنید. هرگز اقدام به شکستن حروف انگلیسی و ناخوانا کردن آن ها نکنید، چرا که در بین جامعه اروپایی و آمریکایی، برعکس ایران، تاثیر حسی معکوسی می‌گذارد. برای این جوامع در هنگام انتخاب رنگ و سمبل‌ها نیز مفاهیم ایران را فراموش کرده و به مفاهیم کشور میزبان لوگو توجه کنید تا نشانه استانداردی داشته باشید. بطور مثال رنگ صورتی، موش، یا میوهء سیب و… در ایران و آمریکا و اروپا مفاهیم و تکیه‌گاه ذهنی کاملا بی‌ربط با یکدیگر دارند.
پیش‌بینی کنید که مجموعه شما، یا مجموعه مشتری شما، در آینده به کدام مسیر می‌رود. اگر شما یا مشتری شما برای مثال تولیدکننده بستنی یا شلوار جین هستند، نباید لزوما از نماد بستنی و شلوار استفاده کنید، باید پیش‌بینی کنید که آیا امکان دارد در آینده برای مثال در کنار بستنی، ماست و شیر و در کنار شلوار جین، کفش و کیف هم تولید شود یا خیر.
نشانه خوب، باید جامعه مشتریان محصول و خدمات مربوطه را هدف قرار دهد. این مشتریان برحسب شغل، سطح تحصیلات، جنسیت و… می توانند در انتخاب شیوه طراحی یک نشانه خوب تاثیرگذار باشند. اگر برای محصولی طراحی لوگو انجام می دهید که افراد با میزان تحصیلات و مطالعه کمتر به آن علاقه دارند، جدّا از پرداختن به تایپوگرافی‌های عجیب و ناخوانا خودداری کنید و انرژی خود را روی پیدا کردن تاثیر بصری با استفاده از تصاویر بگذارید.
شلوغ بودن و پیچیده بودن نشانه به هیچ عنوان امتیاز محسوب نمی‌شود. همین الان، نگاهی به نشانهء مونیتور کامپیوتر یا کیس آن، گوشی تلفن همراه و هر برند معروف دیگر بکنید تا میزان اعتقاد دنیای امروز به نشانه‌های ساده را به عینه ببینید. در این کشورها، هم برنامه فوتوشاپ و کورل و … موجود هست و هم طراح گرافیک! اما ترجیح داده‌اند با توجه به طیف متنوع مشتریانشان، لوگوتایپ‌هایی ساده اما با تایپ اختصاصی داشته باشند. با اینحال در بسیاری از پروژه‌ها، همانگونه که در بالا ذکر شد، روحیه مشتری نیز باید مذّ نظر قرار بگیرد.
امکانات مالی مشتری سفارش‌دهنده را بررسی کنید. درصورتیکه به این نتیجه رسیدید که توان یا اعتقادی به چاپ پرهزینه ندارد، از طراحی لوگویی که در چاپ‌های کم کیفیت تخریب می شود خوددرای کنید. تخریب لوگو بویژه در ابتدای طراحی آن، تاثیر جبران ناپذیری در فریند تبلیغات و نیز برندینگ می‌گذارد.
■ نوشته مهدی محجوب / طراح گرافیک
◄ لینک به نمونه لوگوهای طراحی شده
